Rumień zakaźny – wszystko, co musisz wiedzieć o „piątej chorobie”

Rumień zakaźny jest chorobą wirusową, która najczęściej dotyka dzieci, ale może wystąpić również u dorosłych. Jest to zazwyczaj łagodna choroba, która często ustępuje samoistnie, ale może prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie stawów, zwłaszcza u dorosłych. Z naszego artykułu dowiesz się, jakie są objawy choroby i jak wygląda leczenie.

Rumień zakaźny – przyczyny, objawy

Rumień zakaźny należy do chorób o etiologii wirusowej i wywoływany jest zakażeniem parwowirusem B19. Wirus ten przenosi się drogą kropelkową, czyli poprzez kontakt z wydzieliną dróg oddechowych chorych z rumieniem zakaźnym, podczas kaszlu lub kichania.

Jednym z charakterystycznych objawów jest wysypka na policzkach osób, u których występuje rumień zakaźny. Wykwit zazwyczaj rozpoczyna się na twarzy w okolicy policzków (tzw. „plamy na policzkach”) i sprawia wrażenie, jakby dziecko dostało klapsa. W przypadku rumienia zakaźnego, poza wystąpieniem wysypki, mogą pojawić się również inne objawy infekcji, takie jak ból gardła, bóle głowy, niska gorączka i uczucie zmęczenia.

Charakterystyczna wysypka może mieć charakter nawrotowy, tzn. znikać i pojawiać się ponownie pod wpływem ciepła, stresu lub wysiłku fizycznego. Większość przypadków rumienia zakaźnego ustępuje samoistnie i chorzy rzadko wymagają specjalistycznego leczenia.

Przebieg rumienia zakaźnego

Początkowe symptomy rumienia zakaźnego mogą być niespecyficzne i przypominać przeziębienie. Pierwsze objawy rumienia zakaźnego pojawiają się po kilku dniach i jest to charakterystyczny rumień, występujący najpierw na twarzy. Następnie rozprzestrzenia się na tułów i kończyny, przyjmując formę drobnych, różowych plamek.

W większości przypadków rumień zakaźny przebiega łagodnie. Choroba ustępuje samoistnie w ciągu 7-10 dni, a objawy zakażenia mijają bez pozostawiania uszkodzeń.

Powikłania w przebiegu rumienia zakaźnego

Czy należy leczyć rumień zakaźny? Nie zawsze. Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach, szczególnie u osób z obniżoną odpornością, mogą wystąpić poważniejsze powikłania. Należy do nich zapalenie stawów, najczęściej u dzieci. Osobom z niedokrwistością hemolityczną grozi anemia na skutek zahamowania produkcji czerwonych krwinek. Ponadto u kobiet w ciąży może dojść do zakażenia płodu.

„Piąta choroba” – skąd się wzięła ta nazwa?

Rumień zakaźny nosi przydomek „piąta choroba” ze względu na historyczne miejsce, jakie zajmował wśród sześciu chorób wieku dziecięcego objawiających się wysypką. W przeszłości, przed odkryciem i zrozumieniem patogenów wywołujących te choroby zakaźne, lekarze obserwowali manifestacje skórne wybranych chorób do ich identyfikacji i klasyfikacji.

Sześć chorób dziecięcych z wysypką, wyróżnianych ze względu na charakterystyczne cechy i czas wystąpienia objawów, to:

1. odra
2. płonica
3. różyczka
4. choroba Dukes’a
5. rumień zakaźny
6. rumień nagły

Warto jednak zaznaczyć, że obecnie klasyfikacja ta nie jest powszechnie stosowana w medycynie. Lekarze skupiają się na dokładnym rozpoznaniu przyczyny choroby i dobieraniu odpowiedniego leczenia, niezależnie od historycznej kolejności, w jakiej te choroby zostały opisane.

Diagnozowanie rumienia zakaźnego

W diagnozowaniu rumienia zakaźnego lekarze opierają się głównie na objawach choroby, chociaż w niektórych przypadkach może być wymagane specjalistyczne postępowanie. Przyczynowe leczenie rumienia zakaźnego zazwyczaj nie jest konieczne, ponieważ objawy są łagodne i choroba mija, nie pozostawiając trwałych uszkodzeń. Leczenie objawowe może obejmować niesteroidowe leki przeciwzapalne, jeśli w przebiegu choroby pojawia się ból i gorączka.

Warto zauważyć, że istnieją także inne choroby, w przebiegu których występują zmiany w postaci rumienia. Bardzo groźna jest odkleszczowa borelioza. W jej pierwszym stadium pojawia się rumień wędrujący.

Rumień zakaźny u dzieci i dorosłych

Rumień zakaźny u dzieci najczęściej przebiega łagodnie i nie wymaga specjalistycznej opieki medycznej. Należy jednak obserwować dziecko i w razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultować się z pediatrą lub dermatologiem. Jak wygląda rumień zakaźny? Czerwony wykwit przybiera charakterystyczny kształt motyla. Ponadto szczególną uwagę należy zwrócić na:

• wysoką gorączkę,
• silne bóle stawów,
• trudności z oddychaniem,
• objawy odwodnienia (np. zmniejszona ilość moczu, suchość w ustach).

Po ustąpieniu wysypki dziecko nie zaraża i może wrócić do przedszkola lub szkoły.

Rumień zakaźny u dorosłych zazwyczaj przebiega łagodniej niż u dzieci. Objawy mogą być mniej nasilone lub wręcz niewidoczne. W rzadkich przypadkach u dorosłych może dojść do zapalenia stawów, które zwykle ma charakter przemijający i ustępuje w ciągu kilku tygodni.

Zapobieganie i odporność

Choroba wywoływana jest poprzez zakażenie wirusem i rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Okres wylęgania wynosi zazwyczaj od 4 do 14 dni, a pierwsze objawy pojawiają się po kilku dniach. Dodajmy, że w momencie wystąpienia objawów chory na ogół nie zaraża, ale najlepiej nie kontaktować się z nikim aż do ustąpienia wysypki. Po przebyciu choroby, większość osób nabywa trwałą odporność. Warto dodać, że zdarzały się przypadki zakażenia na skutek przetaczania krwi, a także przyjmowania preparatów krwiopochodnych.

W przypadku zakażenia ciężarnej parwowirusem B19, może dojść do niedokrwistości wewnątrzmacicznej, dlatego ważne jest, aby kobiety w ciąży unikały kontaktu z osobą chorą oraz skorzystały z konsultacji lekarza prowadzącego ciążę. Dobrze wspomnieć, że pewność co do przyczyny zakażenia daje test przeciwciał IgM i IgG.

Podsumowanie

Rumień zakaźny to choroba wirusowa, która zazwyczaj ma łagodny przebieg i ustępuje bez leczenia przyczynowego. Kluczowe jest zapobieganie, szczególnie w środowiskach szkolnych, gdzie może się szybko rozprzestrzeniać. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub objawów choroby, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę lub lekarzem rodzinnym. Pamiętajmy, że wiedza i świadomość są naszymi najlepszymi narzędziami w dbaniu o zdrowie i bezpieczeństwo naszych dzieci.