Wyprysk potnicowy – przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia

Wyprysk potnicowy to przewlekła choroba skóry, która dotyka przede wszystkim osoby młode i dorosłe, rzadziej dzieci. Charakteryzuje się występowaniem małych, swędzących pęcherzyków na dłoniach i stopach, które powodują dyskomfort i negatywnie wpływają na jakość życia. Chociaż dokładna przyczyna tej dolegliwości nie jest jeszcze w pełni poznana, wiadomo, że na jej rozwój wpływają niektóre czynniki. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu schorzeniu, omówimy jego objawy, metody diagnostyki i leczenia.

Co nazywamy wypryskiem potnicowym?

Wyprysk potnicowy to choroba dermatologiczna o nie do końca poznanej etiologii. Występuje przede wszystkim na powierzchni dłoni i podeszwach stóp. Charakterystycznym objawem wyprysku potnicowego są swędzące krostki. Często obserwuje się także zmiany rumieniowe oraz nadmierne złuszczanie naskórka. Choroba nie jest zaraźliwa, jednak ma charakter nawracający. Stanowi duże obciążenie psychiczne, a także przyczynia się do spadku pewności siebie i budzi liczne kompleksy.

Ten problem dermatologiczny może dotyczyć nawet 20% pacjentów którzy cierpią na występowanie wyprysków na dłoniach o niejasnym pochodzeniu. Zmiany skórne bardzo rzadko pojawiają się u dzieci i osób starszych. Najczęściej występują u osób młodych i w średnim wieku.

Przyczyny potnicy

Potnica dłoni i stóp – jej jednoznaczna przyczyna nie jest do końca poznana. Jest natomiast pewne, że zmiany skórne są odpowiedzią organizmu na alergeny oraz różnorodne zakażenia, w tym zakażenia grzybicze czy bakteryjne. Na występowanie choroby wpływają także zaburzenia produkcji i wydzielania potu.

Jeśli chodzi o najczęstsze przyczyny potnicy, zaliczamy do nich następujące stany:

• alergia kontaktowa na niepożądane substancje,
• zakażenie grzybicze przyczyniające się do rekacji alergicznej i zapalnej organizmu,
• atopowe zapalenie skóry,  
• palenie papierosów.   

Nadwrażliwość skóry oraz pojawienie się swędzących i bolesnych zmian jest często wynikiem ekspozycji skóry na metale, takie jak nikiel, chrom czy kobalt. Jeśli trafi on bezpośrednio do przewodu pokarmowego, objawy mogą się nasilić. Reakcja alergiczna może być także wywołana w odpowiedzi na barwniki i niektóre leki.

Mimo że bezpośrednia przyczyna nie jest wiadoma, jedno jest pewne – pacjenci z atopowym zapaleniem skóry oraz grzybicą stóp są najbardziej narażeni na rozwój tej choroby dermatologicznej.

Objawy wyprysku potnicowego

W zależności od stopnia nasilenia wyprysku potnicowego, objawy mogą się nieco różnić. U osób u których przebieg choroby jest łagodny najczęściej obserwuje się nasilone złuszczanie naskórka. Natomiast u pacjentów w zaawansowanym stadium pojawiają się liczne grudki i pęcherzyki, które po pęknięciu uwalniają płyn surowiczy. W przypadku bardzo ostrego przebiegu można zauważyć nadżerki, które łatwo ulegają zakażeniu bakteryjnemu. Niekiedy zdarza się, że pęcherzyki łączą się ze sobą tworząc charakterystyczne strupy.

Wyprysk potnicowy dłoni najczęściej występuje na drugim i piątym palcu. Natomiast w przypadku nóg, grudki są umiejscowione raczej na łuku stopy niż na palcach. Krostki są osadzone głęboko i rozmieszczone w sposób symetryczny. Początkową się goją, następnie łuszczą, aby na końcu przyjąć formę rumienia. Zanika swędzenie skóry i zaczynają pojawiać się ogniska zapalne.

Objawy potnicy są szczególnie nasilone w sezonie letnim i wiosennym, a także w wilgotnym klimacie. Należy mieć na uwadze, że stan wyprysku potnicowego jest przewlekły, dlatego też objawy mogą trwać przez długi okres czasu.

Diagnostyka przy wyprysku potnicowym

Aby jednoznacznie zdiagnozować wyprysk potnicowy, należy udać się do lekarza dermatologa. Specjalista zbierze szczegółowy wywiad oraz sprawdzi występowanie charakterystycznych objawów, szczególnie w miejscach takich jak dłonie czy podeszwy stóp.

W niektórych sytuacjach dermatolog oprócz testów alergicznych, może także zlecić badanie histopatologiczne, które polega na pobraniu wycinak skóry. W ten sposób można stwierdzić czy potnica nie występuje razem z innym schorzeniem dermatologicznym. W celu wykluczenia kontaktowej alergii, konieczne może być badanie mykologiczne na obecność grzybów.

Leczenie wyprysku potnicowego

Jak skutecznie leczyć wyprysk potnicowy? W przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepokojących zmian skórnych, które mogą wskazywać na potnicę, należy niezłwocznie udać się do dermatologa. Szybsza diagnoza i sprawne podjęcie leczenia skutecznie niwelują objawy oraz przyspieszają proces leczenia.

Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry jest leczone w pierwszej kolejności przy użyciu leków sterydowych, które mają postać maści i kremów. Pacjent przyjmuje również doustne leki przeciwhistaminowe, których zadaniem jest redukcja świądu i stanu zapalnego. W przypadku nasilonych objawów i występowania dużych pęcherzy, dermatolog przecina je i osusza. Powstałe nadżerki wymagają dezynfekcji, natomiast po zdiagnozowaniu grzybicy, konieczne jest przyjmowanie leków przeciwgrzybiczych. Klinka CMED oferuje leczenie potnicy po uprzednim dokładnym wywiadzie klinicznym i konsultacji dermatologicznej.

Domowe sposoby pomocne przy walce z potnicą

W celu zredukowania swędzenia oraz dodatkowej walki z wypryskiem potnicowym, dobrze sprawdzą się proste i szybkie domowe sposoby. Jednym z nich jest oczyszczanie paznokci pastą z sody. Można ją stosować dwa razy dziennie przez trzy dni. Skuteczne okazują się również okłady z octu, roztworu nadmanganianu potasu czy soli.

Należy także pamiętać o wdrożeniu niskowęglowodanowej i przeciwzapalnej diety. Zbyt duża ilość cukrów w posiłkach sprzyja rozwojowi różnorodnych drobnoustrojów. Unikaj ekspozycji na szkodliwe substancje, szczególnie metale. Takie nawyki zminimalizują ryzyko nawrotów i zniwelują uczucie świądu.

Odpowiednia pielęgnacja skóry przy wyprysku potnicowym

Po leczeniu potnicy skóra dłoni i stóp jest bardzo często przesuszona. Nadal jednak może być wrażliwa, dlatego podczas pielęgnacji warto pamiętać, aby nie stosować produktów z drażniącymi składnikami. Wybieraj kosmetyki przeznaczone do skóry atopowej i wrażliwej, najlepiej bezzapachowe i hipoalergiczne. Formuły preparatów powinny być oparte na naturalnych i bezpiecznych substancjach, które nie podrażniają skóry.

Dobrze sprawdzą się nawilżające i regenerujące balsamy i kremy o charakterze opatrunku. Składniki takie jak alantoiną, gliceryna czy witamina E działają korzystnie na naskórek, łatwo się wchłaniają i zabezpieczają skórę przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych.

Wyprysk potnicowy to przewlekłe schorzenie dermatologiczne, które wymaga odpowiedniej diagnostyki i leczenia, aby złagodzić objawy i poprawić jakość życia pacjentów. Dzięki zastosowaniu zarówno farmakologicznych, jak i domowych metod leczenia, można zminimalizować objawy i zmniejszyć częstotliwość nawrotów.