Brodawki wirusowe – sprawdź, co warto o nich wiedzieć
Wirusowe brodawki skórne, znane jako kurzajki, są powszechnie występującymi zmianami skórnymi wywołanymi zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV. Infekcja dotyka 7-10% populacji na całym świecie, niezależnie od wieku czy płci, stanowiąc problem zdrowotny, estetyczny oraz psychospołeczny. W niniejszym artykule omówimy kluczowe aspekty związane z występowaniem brodawek wirusowych, w tym ich etiologię, epidemiologię, objawy kliniczne oraz dostępne opcje leczenia. Są to informacje istotne zarówno dla pracowników medycznych, jak i dla ogółu społeczeństwa, mają na celu szerzenie świadomości i skutecznej profilaktyki tej infekcji wirusowej.
Czym są brodawki wirusowe?
Brodawki wirusowe to niewielkie, guzkowate zmiany skórne, które wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego, Human Papilloma Virus. HPV to rodzina wysoce zaraźliwych wirusów, z której niektóre typy mogą infekować skórę, okolice intymne i błony śluzowe, a nawet wywoływać zmiany przednowotworowe i nowotworowe.
Infekcja wirusem brodawczaka powoduje nadmierne wzrosty komórek skóry, co skutkuje pojawieniem się charakterystycznych brodawek.Mogą wą występować pojedynczo lub w grupach. Zmiany mają twardą powierzchnię z niewielką czarną kropką na środku. W zależności od rodzaju, niewielkie narośle mają różne kolory – cielisty, biały, różowy lub brązowy.
Brodawki wirusowe mogą występować na różnych częściach ciała – na dłoniach, palcach, podeszwach stóp, twarzy, a nawet narządach płciowych i w okolicy odbytu. Są zazwyczaj nieszkodliwe, ale mogą wywoływać dolegliwości bólowe, szczególnie gdy występują na stopach.
Kurzajki występują przede wszystkim u dzieci i młodzieży, ale zdarza się, że pojawiają się również u osób dorosłych, zwłaszcza z obniżoną odpornością. Nieleczone brodawki wirusowe stanowią poważny defekt kosmetyczny i są wysoce zaraźliwe.
Rodzaje brodawek wirusowych
Kurzajki mogą przybierać różne formy i lokalizacje, w zależności od typu wirusa brodawczaka ludzkiego, który spowodował zakażenie. Istnieje kilka głównych rodzajów brodawek wirusowych:
- brodawki zwykłe – najczęściej spotykane u dzieci w wieku szkolnym. Mają charakterystyczną, szorstką powierzchnię i osiągają od 1 mm do ponad 1 cm. Brodawki zwykłe pojawiają się na rękach, palcach dłoni, szyi i wargach.
- brodawki stóp (brodawki podeszwowe) — zlokalizowane na podeszwach, rzadziej piętach lub palcach. Są to zmiany o grudkowatej powierzchni, w kolorze cielistym. Wyróżnia się brodawki głębokie, które ze względu na umiejscowienie w strukturze skóry, powodują silny ból podczas chodzenia i ucisku. Rzadziej spotykane kurzajki podeszwowe to brodawki mozaikowe o nierównej powierzchni i przewlekłym przebiegu, ale niebolesne.
- brodawki płaskie – gładkie, delikatnie wypukłe zmiany skórne, które występują liniowo głównie na twarzy, placach i szyi. Często są bardziej rozległe, nie przekraczają kilku milimetrów i wyraźnie odznaczają się swoim zabarwieniem od jasnej skóry.
- brodawki narządów płciowych – tzw. kłykciny kończyste. Są to kurzajki, które występują przede wszystkim w okolicach narządów płciowych, czasami na błonach śluzowych jamy ustnej. Brodawki płciowe przybierają różny obraz kliniczny – zarówno drobnej wysypki, jak i obszernych kilkunastocentymetrowych brodawek, utrudniających normalne funkcjonowanie. Wirus HPV okolicy narządów płciowych jest rodzajem brodawek występujących najrzadziej. Obecność kłykcin kończystych, choć często niekomfortowa, jest znacznie mniej niebezpieczna niż niektórych zmian skórnych, wywołanych onkogennymi odmianami HPV.
Przyczyny pojawiania się brodawek wirusowych
Brodawka wirusowa pojawia się na skórze w wyniku obecności w organizmie wirusa brodawczaka ludzkiego. Wirusy HPV są wysoce zaraźliwe, a spora część zarażeń odbywa się bezobjawowo. Czynniki, które mogą wzmagać podatność na zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego to:
- bezpośredni kontakt ze skórą osoby, która ma brodawki, np. poprzez uścisk dłoni;
- dotykanie zakażonych powierzchni, takich jak podłogi basenów, prysznice, ręczniki lub obuwie;
- korzystanie z toalet w miejscach publicznych;
- otarcia, skaleczenia, uszkodzenia naskórka;
- osłabiony układ odpornościowy;
- niedobory pokarmowe;
- wyniszczenie organizmu po ciężkiej chorobie;
- alkoholizm, narkomania;
- młody lub podeszły wiek;
- nierozważne kontakty seksualne bez prezerwatywy.
Farmakologiczne leczenie brodawek wirusowych
Zakażenie wirusem HPV i związane z nim objawy brodawek wirusowych najczęściej leczy się przy użyciu środków zawierających kwas salicylowy w odpowiednim stężeniu. Działa on zmiękczająco na naskórek i ułatwia jego odbudowę. Preparat w postaci maści lub płynu należy regularnie, dwa razy dziennie nakładać na dotknięte chorobą obszary skóry, przez około 6-8 tygodni.
Inne metody leczenia kurzajek obejmują preparaty, zawierające silnie żrący kwas monochlorooctowy lub trójchlorooctowy o działaniu miejscowym. Stosuje się je rzadziej – zazwyczaj co kilka dni, zachowując wszelkie środki ostrożności.
Usuwanie kurzajek zewnętrznych narządów płciowych przeprowadza się, wykorzystując lek imikwimod. Ma on za zadanie pobudzać układ immunologiczny do usuwania kurzajek w wyniku naturalnej odpowiedzi organizmu.
Kurzajki, brodawki – usuwanie bezpośrednie
Niektóre rodzaje kurzajek lepiej jest usuwać podczas zabiegów u dermatologa lub kosmetologa. Brodawka wirusowa może zostać zamrożona ciekłym azotem lub usunięta podczas elektrokoagulacji, jednak te procedury mogą pozostawić na skórze blizny.
Często wybieraną metodą usuwania kurzajek z wrażliwych i bolesnych miejsc jest laseroterapia, przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym. Pacjenci wybierają ten zabieg m.in. do usuwania brodawek z twarzy, gdzie tradycyjne metody mogą powodować ból. W zależności od ilości zmian skórnych terapia laserem trwa od 10 do 30 minut i nie powoduje skutków ubocznych.