Naczyniaki – zmiany skórne, które można wyleczyć

Naczyniaki to zmiany na skórze oraz na tkankach miękkich, które z reguły mają kształt czerwonych, lekko wypukłych punktów. Pojawiają się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, przy czym najczęściej obserwuje się je u osób pomiędzy 30. a 40. rokiem życia. Jak wygląda diagnoza i leczenie naczyniaków? Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.

Czym są i jak powstają naczyniaki?

Naczyniaki są niezłośliwymi nowotworami, które powstają z komórek drobnych naczyń krwionośnych. Z reguły występują na powierzchni skóry, choć mogą pojawiać się także na narządach wewnętrznych (np. naczyniaki wątroby) oraz w tkance podskórnej. Częstotliwość ich występowania w dużej mierze zależy od wieku chorego, dotyczy niemal 10% niemowląt (w głównej mierze dziewczynek) i znacznie mniejszego odsetka osób dorosłych.

Przyczyn powstawania naczyniaków jest wiele, a do najczęstszych należą:

• choroby genetyczne,
• przebyte poważne zakażenia lub urazy,
• zaburzenia w procesie powstawania włośniczek,
• choroby przewlekłe m.in. wątroby, nadczynność tarczycy, choroba reumatoidalna,
• przemieszczenie się śródbłonka łożyska,
• zespół skórno-nerwowy.

Rodzaje naczyniaków

Wśród najczęściej spotykanych rodzajów naczyniaków wyróżnia się:

• naczyniak gwiaździsty – występuje u dzieci i młodych kobiet, ma charakterystyczny wygląd przypominający gwiazdę,
• naczyniak płaski – pojawia się na twarzy lub tułowiu, ma postać nieregularnego, czerwonego znamienia,
• naczyniak włośniczkowy – pojawia się w pierwszych miesiącach życia i zanika do 6. lub 7. roku życia,
• naczyniak limfatyczny – występuje we wczesnym dzieciństwie,
• naczyniak jamisty – dotyka kobiet w różnym wieku,
• naczyniak starczy – ma postać czerwonych grudek, występuje na ramionach i tułowiu,
• naczyniak rubinowy – dotyczy osób starszych (po 60. roku życia), jednak zdarza się nawet u osób dorosłych po 30. roku życia.

Należy również wspomnieć o naczyniaku limfatycznym, który nie wpływa na pracę narządów wewnętrznych i z reguły ma łagodny przebieg. Jego wielkość i położenie bywają problematyczne, zwłaszcza gdy znajduje się on na błonach śluzowych. W przypadku tak usytuowanych naczyniaków niezbędne jest leczenie, gdyż utrudniają one spożywanie pokarmów, mówienie, a nawet oddychanie.

Wśród naczyniaków mogą się również pojawiać postacie złośliwe, które należy bezwzględnie skonsultować u dermatologa. Należą do nich naczyniak Kaposiego (ma postać niebiesko-fioletowych grudek zlokalizowanych w różnych częściach skóry oraz na błonie śluzowej), obłoniak złośliwy (dotyczy zarówno skóry, jak i narządów wewnętrznych) oraz naczyniakomięsak krwionośny.

W przypadku ostatniego rodzaju naczyniaka zmiany dotyczą zarówno powierzchni skóry, jak i narządów wewnętrznych. Naczyniakomięsak może występować na wątrobie, tarczycy, śledzionie oraz w gruczołach piersiowych. Najgorzej rokuje obłoniak występujący na podstawie czaszki, który stanowi 0,5% wszystkich pierwotnych guzów OUN.

Jak wygląda diagnoza naczyniaków?

Postawienie prawidłowej diagnozy w przypadku naczyniaków występujących na powierzchni skóry nie jest trudna. Dermatolog na podstawie badania przedmiotowego potrafi z reguły trafnie ocenić zmianę już na pierwszej wizycie i zaproponować skuteczne leczenie.

Naczyniaki na skórze dodatkowo można zdiagnozować na podstawie charakterystycznych objawów. Położone tuż pod powierzchnią skóry mają postać czerwonych plamek, zlokalizowane głębiej z reguły prześwitują na niebiesko. Zdarzają się również teleangiektazje, czyli charakterystyczne poszerzenia drobnych naczyń.

Znacznie trudniej rozpoznać naczyniaki narządów wewnętrznych. W przypadku niepokojących objawów klinicznych, w pierwszej kolejności należy wykonać badanie USG, którego wynik potwierdza się w badaniu tomograficznym z użyciem kontrastu. W przypadku TK badanie wykonuje się dwukrotnie – przed i po podaniu czynnika dożylnie.

Jeżeli na podstawie badań nie można postawić diagnozy, chory jest kierowany na rezonans magnetyczny lub scyntygrafię. Na obydwie procedury potrzebne jest skierowanie od lekarza rodzinnego lub specjalisty. Ostatecznie, aby w 100% potwierdzić diagnozę, stosuje się również arteriografię, która jest jedną z metod leczenia naczyniaków wątroby.

Możliwości leczenia naczyniaków

Nie wszystkie naczyniaki wymagają leczenia. Niektóre zanikają wraz z wiekiem, inne nie są na tyle uciążliwe, żeby przeszkadzały w normalnym funkcjonowaniu. Niemniej wszystkie zmiany skórne należy skonsultować u specjalisty dermatologa, który na podstawie badania i przeprowadzonego wywiadu zdrowotnego zaproponuje dalsze postępowanie.

Laseroterapia jest obecnie jedną z najskuteczniejszych i najczęściej stosowanych metod w leczeniu naczyniaków skóry. Metoda polega na skierowaniu wiązki lasera w miejsce zmienione chorobowo, czego skutkiem jest uszkodzenie naczyń krwionośnych i stopniowe zanikanie zmiany. Laser wpływa na melaninę i hemoglobinę i powoduje proces fotokoagulacji, który nie wpływa na naskórek.

Obecnie najczęściej stosuje się do tego celu laser Nd:YAG generujący światło o długości 1064nm. W sposób skuteczny likwiduje on również większe naczyniaki. Należy pamiętać, że zabieg może być wykonany jedynie przez specjalistę dermatologa, a dla najlepszego efektu należy go kilkukrotnie powtórzyć.

Inne metody leczenia naczyniaków mogą być równie skuteczne co laseroterapia, jednak wiążą się z większym ryzykiem powikłań. Należą do nich m.in. metody chirurgiczne, które polegają na wycięciu zmiany i zaszyciu powłok skórnych. Stosuje się je w przypadku dużych naczyniaków i muszą być wykonane przez chirurga naczyniowego.

Naczyniaki, które nie reagują na mniej inwazyjne metody, takie jak glikokortykosteroidy, kwalifikują się do leczenia operacyjnego. Operacje zaleca się w przypadku dużych zmian (powyżej 10 cm), zmian zakrzepowych, szybkiego rozrostu naczyniaka, ucisku na drogi żółciowe lub na otaczające narządy.

Naczyniaki to złożony problem a ich leczenie zależy od wielkości i usytuowania zmiany. Obecnie niezwykle skuteczną metodą jest laseroterapia, która jeżeli jest wykonana pod kierunkiem doświadczonego dermatologa, daje doskonałe rezultaty.