Opryszczka wargowa, czyli zimno na ustach – leczenie i profilaktyka

Zimno na ustach to uczucie towarzyszące opryszczce, wywoływanej infekcją wirusa opryszczki pospolitej (HSV-1, Herpes Simplex Virus). Opryszczka wargowa objawia się pojawieniem pęcherzyków w okolicy ust, które następnie pękają, tworząc bolesne owrzodzenia. Wśród czynników wywołujących te nieprzyjemne objawy może być silne promieniowanie słoneczne, regularna aktywność fizyczna czy osłabienie organizmu.

Zakażenia opryszczką są powszechne, a nosicielami wirusa mogą być osoby w różnym wieku. Wirus HSV-1, który powoduje opryszczkę wargową, jest chorobą zakaźną i przenosi się głównie przez bezpośredni kontakt skóry lub śliny. Może być przenoszony przez pocałunki, współdzielenie sztućców, ręczników czy innych przedmiotów codziennego użytku.

Jak rozpoznać objawy opryszczki wargowej?

Opryszczka na ustach często zaczyna się od uczucia mrowienia, swędzenia lub pieczenia w okolicy warg. Następnie pojawiają się pęcherzyki wypełnione płynem, nierzadko bolesne przy dotyku. Pęcherzyki te w ciągu kilku dni samoistnie pękają i tworzą nierzadko trudne w gojeniu owrzodzenia, które mogą utrzymywać się przez kilkanaście dni. Objawom tym często towarzyszy obrzęk w okolicy ust, zaczerwienienie, pieczenie, powiększenie węzłów chłonnych i uczucie dyskomfortu.

Opryszczka wargowa może niekiedy wywołać opryszczkę narządów płciowych, przenoszoną poprzez kontakty seksualne z osobą zarażoną. Objawia się ona bolesnymi pęcherzykami lub owrzodzeniami w okolicach intymnych. Niekiedy mogą też wystąpić bolesne nadżerki i uczucie mrowienia. W przypadku opryszczki narządów płciowych należy pamiętać, że jest to forma zakaźna, którą nieświadomie można narządy płciowe partnera.

Opryszczka a inne choroby zakaźne

Wirus opryszczki pospolitej lub zakażenia wirusem opryszczki, który wywołuje opryszczkę wargową, może powodować nie tylko bolesne dolegliwości w okolicy ust, błony śluzowej jamy ustnej, ale także poważne choroby zakaźne, takie jak półpasiec czy ospa wietrzna. Zakażenie może też spowodować opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, zapalenie wątroby, lub w rzadkich przypadkach zapalenie mózgu. Ponadto nawracająca opryszczka, która może pojawić się zarówno na ustach, w jamie ustnej oraz narządach płciowych wskazuje na osłabienie układu odpornościowego. Nie należy zatem bagatelizować objawów i zawsze skonsultować się z dermatologiem.

Półpasiec jest chorobą powodowaną reaktywacją wirusa HSV, co oznacza, że w przeszłości nastąpiło już zakażenie wirusem opryszczki zwykłej. Objawia się bolesnymi pęcherzami, pojawiającymi się po jednej stronie ciała, zwykle wzdłuż nerwów. Oprócz bólu i dyskomfortu półpasiec może powodować powikłania neurologiczne.

Ospa wietrzna wywoływana jest natomiast przez pierwotne zakażenie wirusem HSV, najczęściej u dzieci. Charakteryzuje się wysypką w postaci swędzących pęcherzyków na całym ciele. Jest przy tym chorobą bardzo zaraźliwą i może doprowadzić do powikłań, zwłaszcza u osób o obniżonej odporności, na przykład kobiet w ciąży.

Jak leczyć opryszczkę na ustach?

Choć opryszczka wargowa to częsta przypadłość i zazwyczaj ustępuje po kilku dniach, nierzadko wymaga leczenia, które złagodzi objawy, przyspieszy gojenie i skróci czas trwania choroby. Na rynku dostępne są rozmaite preparaty na receptę, które może zalecić dermatolog, takie jak doustne leki przeciwwirusowe, maści i kremy. Farmakologiczne leczenie opryszczki może pomóc w redukcji pierwszych objawów, skrócić czas trwania infekcji i zapobiec nawrotom.

Jeśli wystąpiły już pierwsze symptomy należy unikać kontaktu z innymi osobami, by przypadkowo nie przenosić wirusa. W takim przypadku zalecane się leczenie objawowe, ale należy zachować przy tym szczególną ostrożność i odpowiednio dbać o higienę często myjąc ręce, nie dotykać pęcherzyków i unikać współdzielenia przedmiotów osobistych.

Domowe sposoby na opryszczkę

W leczeniu opryszczki wargowej stosuje się zarówno metody kompleksowe, jak i preparaty miejscowe. Leki o właściwościach przeciwwirusowych hamują replikację wirusa i przyspieszają gojenie. Opryszczka na ustach niekiedy ustępuje po przemywaniu płynem surowiczym, który może zniwelować szereg widocznych objawów. 

Jak leczyć tę przypadłość domowymi sposobami? Wśród naturalnych metod walki z chorobą warto wymienić na przykład:

• Okłady z lodu stosowane miejscowo, które zmniejszają ból i dyskomfort oraz pomagają w niwelowaniu stanu zapalnego. 
• Kompresy z czarnej herbaty, która zawiera taninę, czyli substancję wykazującą właściwości przeciwwirusowe i przeciwzapalne. 
• Pasta z sody oczyszczonej – działa przeciwwirusowo i antybakteryjnie, pomaga zmniejszać stan zapalny, przyspiesza gojenie i łagodzi przebieg choroby.

Do pozbycia się opryszczki na ustach można także użyć naturalnych składników, takich jak olejki eteryczne, które działają przeciwbakteryjnie i łagodząco. Dolegliwość w niektórych przypadkach mogą zwalczyć także wyciągi ziołowe lub maści zawierające składniki odżywcze, na przykład wyciąg z drzewa herbacianego.

Dopóki opryszczka nie wystąpi, a masz podejrzenie zakażenia lub gdy pojawią się już pęcherzyki i często nawraca uczucie zimna na ustach, warto w pierwszej kolejności skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie leczenie i doradzi, jak wzmocnić układ immunologiczny.

Jak zapobiegać nawrotom opryszczki?

Wirus opryszczki jest zakaźny i tworzy się w komórkach nerwowych. Może być przenoszony przez bezpośredni kontakt z chorym i dotykać zdrowych komórek. Opryszczka na ustach, podobnie jak opryszczka narządów płciowych, może wynikać z obniżonej odporności, silnego promieniowania słonecznego, stresu czy nadmiernego zmęczenia. Warto wiedzieć, że już po jednorazowym zakażeniu wirusem HSV-1 pozostaje w organizmie w stanie uśpienia i może wywoływać nawracające epizody.

Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej powinno polegać na stosowaniu leków przeciwwirusowych oraz wzmocnieniu układu immunologicznego poprzez zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, odpowiednią ilość snu i unikanie czynników osłabiających organizm, takich jak choćby nadmierny stres. Chorzy na nawracającą opryszczkę wargową mogą być leczeni profilaktycznie, stosując leki w okresach predysponujących do nawrotów, na przykład w okresie jesienno-zimowym.